Przed nami wybory samorządowe, które odbędą się 7 kwietnia 2024 roku. Od jakiegoś czasu zastanawiam się, dlaczego frekwencja w wyborach samorządowych jest zawsze niższa, niż na przykład w wyborach parlamentarnych?
Wybory samorządowe są bardzo ważne, ponieważ dotyczą naszej najbliższej okolicy, naszego sołectwa, miasta, gminy, powiatu oraz województwa. Od wybranych ludzi na radnych zależy, jak nam się będzie żyło na co dzień, po jakich chodnikach będziemy chodzili, po jakich ulicach będziemy jeździli, czy będzie rozwinięty w naszej okolicy transport publiczny, ile będziemy płacili za wywóz śmieci, wodę miejską, kanalizację i wiele innych tematów, z którymi mamy do czynienia na co dzień. W wyborach samorządowych wybierzemy ludzi, którzy będą wpływali na nasze życie przez najbliższe pięć lat: wójtów, burmistrzów, prezydentów, radnych.
Zarówno kandydaci, jak również lokalny samorząd, za mało poświęca czasu na edukowanie ludzi o tym czym zajmuje się samorząd lokalny. Ludzie nie wiedzą czym różni się urząd gminy od starostwa powiatowego. Na temat sejmików nie mają zielonego pojęcia. Brakuje edukacji wyborczej w szkołach średnich i wśród pełnoletnich wyborców, aby mieli świadomość kogo wybierają w wyborach samorządowych, za co odpowiadają radni miejscy, radni powiatowi, a za co radni w sejmikach wojewódzkich.
Za co odpowiada samorząd lokalny?
Gmina odpowiada za m.in.:
– drogi gminne, oświetlenie uliczne, chodniki,
– organizację ruchu drogowego,
– przedszkola i szkoły podstawowe,
– boiska, parki, zieleń gminna, utrzymanie terenów publicznych,
– lokalny transport publiczny,
– przychodnie zdrowia, ochronę zdrowia,
– gospodarkę odpadami,
– sieć wodno-kanalizacyjną,
– pomoc społeczną,
– ośrodki kultury, biblioteki, muzea gminne, ośrodki sportu,
– bezpieczeństwo publiczne,
– zagospodarowanie przestrzeni,
– opiekę nad bezdomnymi zwierzętami,
– cmentarze komunalne,
– targowiska miejskie,
– gminne budownictwo mieszkaniowe, lokale komunalne,
– ochronę przeciwpożarową i przeciwpowodziową (OSP).
Powiat odpowiada za m.in.:
– szpitale powiatowe,
– szkoły ponadpodstawowe (szkoły średnie),
– drogi powiatowe,
– urzędy pracy, aktywizacja lokalnego rynku pracy,
– rejestrację samochodów i innych pojazdów,
– wydawanie paszportów,
– wpieranie osób niepełnosprawnych,
– porządek publiczny i bezpieczeństwo obywateli (policja powiatowa),
– ochrony przeciwpowodziowej i przeciwpożarowej, zarządzanie kryzysowe.
Województwo odpowiada za m.in.:
– drogi wojewódzkie,
– komunikacja regionalna,
– koleje,
– szpitale specjalistyczne,
– zabytki,
– muzea, teatry,
– szkolnictwo wyższe,
– podział środków unijnych.
Czym zajmuje się rada miejska / rada gminy?
Rada gminy podejmuje decyzje poprzez uchwały w trakcie sesji rady. Uchwały mogą dotyczyć m.in.: budżetu, zagospodarowania przestrzennego, podatków lokalnych, wysokości wynagrodzenia wójta / burmistrza / prezydenta i kierunków jego działań. Rada gminy rozpatruje raport o stanie gminy i udziela (bądź nie) wotum zaufania wójtowi, burmistrzowi lub prezydentowi oraz absolutorium. Zadaniem Przewodniczącego Rady jest organizowanie pracy rady, prowadzenie obrad. Nie może podejmować samodzielnych decyzji w imieniu rady. Rada gminy tworzy władzę ustawodawczą / uchwałodawczą.
Czym zajmuje się wójt, burmistrz lub prezydent?
Wójt (burmistrz, prezydent) bezpośrednio zarządza gminą. Wykonuje zadania, do których zobligowały go uchwały rady gminy, odpowiada za budżet i gospodarowanie mieniem komunalnym. Jest kierownikiem urzędu miasta i gminy. Tworzy władzę wykonawczą. Zatrudnia i zwalnia zarządzających lokalnymi instytucjami typu szkoły, przedszkola czy ośrodki kultury.
Kogo wybieramy podczas wyborów samorządowych?
Władze gminy -> radne i radnych gminy: 15 osób w gminach do 20 tys. mieszkańców, 21 osób w gminach do 50 tys. mieszkańców, 23 osoby w gminach do 100 tys. mieszkańców, 25 osób w gminach do 200 tys. mieszkańców, 25 osób + po 3 na każde kolejne rozpoczęte 100 tys., ale maks. 45 w gminach powyżej 200 tys. mieszkańców.
Wójta, burmistrza lub prezydenta -> gdy na włodarza zgłosi się tylko 1 kandydat i nie dostanie więcej niż połowy ważnych głosów, osobę na tę funkcję wybiera rada gminy bezwzględną większością głosów.
Władze powiatu -> radne i radnych powiatu (starostwo powiatowe): 15 osób w powiatach do 40 tys. mieszkańców, 15 osób + po 2 na każde kolejne rozpoczęte 20 tys., ale maks. 29 radnych w powiatach powyżej 40 tys. mieszkańców. Radni powiatu wybierają zarząd powiatu w tym starostę.
W miastach na prawach powiatu, nie powołuje się rady powiatu – jej funkcję pełni rada miasta. Według stanu na 1 stycznia 2023 roku w Polsce jest 66 miast na prawach powiatu. Listę miast na prawach powiatu można sprawdzić m.in. w Rejestrze TERYT prowadzonym przez Główny Urząd Statystyczny.
Władze województwa -> radne i radnych sejmiku wojewódzkiego: 30 osób w województwach do 2 mln mieszkańców, 30 osób + 3 na każde kolejne rozpoczęte 500 tys. mieszkańców w województwach powyżej 2 mln mieszkańców. Radni wybierają zarząd województwa, w tym marszałka województwa.
źródło: maszglos.pl